Listy z oflagu pozwalają poznać nieznane wątki autobiograficzne Wirpszy (historię jego narzeczeństwa z Marylą Kurecką, niektóre fakty z życia w dwudziestoleciu międzywojennym, egzystencję w niemieckim obozie jenieckim i inne).

Rozmowa Cezarego Sikorskiego i Leszka Żulińskiego to prawdziwa rozmowa – z gatunku tych, coraz rzadszych, w których rozmówcy są nie tylko gotowi do głoszenia i obrony własnych poglądów, ale i ciekawi, wprost głodni zdania drugiej strony. 

W tomie Pożegnanie miasta ADL napisał: „Mówi aktor, mówi pisarz, mówi muzyk, o czym mówi jego muzyka, mówi mówca, mówi ten, kto zaniemówił, gdy przemówili do niego goście z kosmosu, mówi właściciel psa, mówi pies. Ten, który mówi, jest tym, który wie. Ten, który wie, jest tym, który mówi”. Przytaczam te frazy lekko się uśmiechając, bo mam świadomość tego, jaką wewnętrzną walkę musiał stoczyć ze sobą „wielki wielbiciel milczenia”, skoro zdecydował się opowiedzieć dwóm poznańskim literaturoznawcom o tak wielu sprawach i tak wiele ze swego życia odsłonić. Nie tylko w słowach, ale też za pośrednictwem fotografii, które otwierają Przywracanie, wracanie.

Eryk Krasucki w Posłowiu 

Ta książka to nie tylko poetycka saga jaśkowickiego rodu Sontagów, bo jest to także opowieść o samym Piotrze Tenczyku, o jego podróży przez życie w poszukiwaniu własnej tożsamości. – Stanie naprzeciw historii pozwala mi zrozumieć kim jestem, i starałem się zawrzeć to w książce – mówił poeta. Gdy po 25 latach mieszkania w Zabrzu osiada na stałe w Jaśkowicach, wreszcie odnajduje wewnętrzny spokój jaki daje każdemu odpowiedź na pytanie: Kim jestem? – Czuję się Ślązakiem. Jestem stąd! – mówi Tenczyk. Tu zakłada rodzinę, rodzą się jego dzieci, a on pewny już swego miejsca na ziemi i świadom pochodzenia, może powrócić do pisania, o czym wspomina w utworze „Daj tata daj”. 

Joanna Starkowska powoli dociera do mety. Industrial songs, cykl poetycki zapowiadający jej debiut, może w pełni tego dowodzić. Wyklarowana została poezja perswazyjna, będąca rodzajem przekonującego, prostego daru dla czytelnika, a zarazem – teksty zawierające jedną z najbardziej frapujących bohaterek lirycznych ostatnich lat.

Abecadło strzegło. Wiersze 2006 – 2007 to najnowszy tom Agnieszki Syskiej wydany przez szczeciński ZAUŁEK. Zapewne sporo naszych czytelników wie, że ja też mocno jestem związany z oficyną Cezarego Sikorskiego, śledzę jej „produkty” od samego początku i podziwiam coraz to nowe eventy, jakie mój przyjaciel-wydawca powołuje do życia. Nic więc już raczej mnie nie zdziwi, a jednak zdziwiło. Otóż tom Syskiej to kolejny neo-wariant koncepcji edytorskiej.

Dzisiejsza poezja cierpi na niedostatek tajemnicy. Trapiące ją mistyczne głody mają jednak swe źródło nie tyle w utracie duchowości przez współczesną kulturę - równocześnie przecież przeżywającą zwrot ku religii  - ile w żądzy doświadczenia pełni, bez pośredników, bez ograniczeń, poprzez samopoznanie, ale i samozagładę. Bez religijnej pociechy. „Perspektywa nicości - cytuje Heideggera autorka Misterium solitera - otwiera przed człowiekiem wszystkie możliwości." Nie bez kozery centralnym punktem misterium Beaty Patrycji Klary jest śmierć. Koniec i początek. Początek i koniec. „Urodzisz solitera, co może / Być końcem, tak jak i początkiem" [124-125].

Zaułek Wydawniczy POMYŁKA ponownie nie zawiódł, profesjonalnie wydając tomik poetycki Ewy Włodarskiej,interesująco opracowany przez Marię Kuczarę. Czterdzieści sześć tekstów w sześciu częściach płynie rytmicznie wierszem sylabicznym, często trzynastozgłoskowcem ze średniówką – jak Pan Bóg przykazał – rozłamującą na dwoje kolejne wersy.

Przyznaję, czekałam na tę książkę. Wypatrywałam jej od czasu, gdy na stronie Zaułka Wydawniczego „Pomyłka” ze Szczecina zauważyłam intrygującą, ciemną okładkę z przenikającymi się fragmentami słów (zastąpioną później przez zgeometryzowaną kompozycję w pastelowych barwach). „Błędne ognie” Teresy Rudowicz, bo o tym tomie mowa, to zapis ciekawych, bogatych i trudnych podróży przez kulturę, historię i najbardziej złożone ludzkie uczucia.

Łucja Dudzińska była przez sporo lat znaną poetką bez tomiku. Mniej więcej rok temu jednak doszło do jej debiutu książkowego. Był to zbiór wierszy zatytułowany Z mandragory. No i chyba coś się „odkorkowało”, bo oto mamy kolejny, drugi, tomik Łucji pt. MeMbrana. Cyrkulacje. Można zaryzykować nadzieję, że róg obfitości się otworzy. Choć zapewne Dudzińskiej nie grozi „poetycka logorea”, bo ona pisze wiersze „gęste”, takie, których nie mnoży się na kilogramy.

Rzeka płynie, wije się. Drżąca, błękitna, cicha. Ponura, niebezpieczna, szumiąca… Po drodze różnorodne krajobrazy z jednej i z drugiej strony. Czasem strome zbocza dosięgające chmur, czasem łagodne równiny, czasem puste przestrzenie, czasem dorodne słoneczne pola lub nieprzeniknione czarne lasy. W mitycznym, kulturowo-filozoficznym rozumieniu rzeka to dwie idee

Starzenie się to dylemat niejednego człowieka w szarzejącym, siwiejącym społeczeństwie. Jakie perspektywy niesie z sobą podeszły wiek? Gniazdo opustoszało, ulotnili się gdzieś najstarsi i najmłodsi, została samotność. Ona jak kot się ociera, łasi i pilnuje miejsca.
Młode i starsze pokolenie łączy poszukiwanie miejsca zamieszkania i w efekcie jego zmiana. Pierwsi potrzebują wolności, sporej powierzchni, żeby móc obrastać we wszelkiego rodzaju dobra, chcą przekazywać geny, mierzyć wysoko, szyć na miarę albo na wyrost. Drudzy likwidują nadmiar.

Najnowszy tom wierszy Krytkowskiej nosi tytuł JestemAlice.

Wiecie, co to są kalaity? Kalaity to po prostu turkusy. I taki wiersz pod tym właśnie tytułem: między skały wpadły / drobiny rozsypanego nieba // jaśniały na szczęście / małe okruchy o barwie / zatopionego w wodzie błękitu / w oczach świętych skarabeuszy / kindżałach i siodłach janczarów / oprawne w złotą łzę wspomnień / gdy zginą. Ten epigramat, ta impresja w kilku wersach otwiera jakąś ogromną przestrzeń czasu i kultur. Ona tonie jak perła zatopiona w głębokim morzu. Perły takie wydobywa Krytkowska i pokazuje nam. W ogóle w formule epigramatu autorka czuje się świetnie. Bo umie kondensować sprawy ważne w małych pigułkach. Np. wiersz pt. "Jak deszcz" to tylko pięć wersów: niedługo trwa po nim ślad / podobnie / człowiek // ostatecznie / wsiąka w ziemię. Chyba do tej pory nie czytałem wiersza, który kojarzyłby śmierć z deszczem. A tu przecież aż bije w oczy ta asocjacja.

Leszek Nord przeniósł kilka rysunków naskalnych z Alty do swojego tomiku poetyckiego Rozbitek. Tam też wysłał swój podmiot liryczny z wiersza „Ryty”.Kładę palce w tępe zagłębienia / omszałe po tysiącleciach ryty / słyszę plusk wioseł / śmiech towarzyszy / czuję zapach rybich ławic / obok miarowo suną łodzie / nad nimi morskie ptaki // nogi mam jakby w płetwach / u ramion niby żagle / serce skowycze do wiatru // a mnie tu zostawili.

Zostawili go, choć wcale nie jest z tego zadowolony. Wolałby znaleźć się wśród ludzi nieskażonych cywilizacją, dlatego swoje poczęcie zawdzięcza ludziom, których poeta stylizuje na prarodziców. On przynosi ryby, sprawia je w pobliżu studni i kiedy utrudzony siada pod drzewem, wychodzi ona z nożycami, żeby go ostrzyc. Nie bierze się za przyrządzanie ryb na kolację, ale skraca mu włosy. Dlaczego? Obłaskawia go, czyni powolnym, skraca przestrzeń między nim a sobą. Swoje uda wsuwała bezwiednie / między jego rozchylone nogi. Zadziałała natura i magia odradzania życia.

Poezja filozofów ma to do siebie, że nie bawi się w galanterię, a powszechny banał byłby dla niej policzkiem. Poezja filozofów docenia estetyczną rolę języka, lecz traktuje go przede wszystkim jako narzędzie epistemologiczne i dociekliwie ideotwórcze. Koniunkcje języka służą temu, by docierał on do sedna spraw. W ten sposób język poetycki dochodzi do nowych prawd, choć ich weryzm zazwyczaj nie jest ostateczny, bowiem nie widać końca sporu między prawdami a nieprawdami. Osobną rolę w tym wszystkim odgrywa mitologizacja świadomości, której sensów nie da się zweryfikować. Tak więc po napisaniu wiersza wiemy więcej i nadal nic nie wiemy na pewno, ale przynajmniej wmyślamy się w Tajemnicę. Nie wiem, czy istnieje „logika tajemnicy”, ale w wierszach Kurowickiego nieustannie o nią się ocieramy.

"Wiersze na kartki" Agnieszki Tomczyszyn- Harasymowicz - Najlepszą książką XXXVII MLP

 

PROTOKÓŁ

z posiedzenia kapituły Konkursu „Na najlepszą Książkę Roku 2014”

odbytego w dniu 17.10.2014 w Oborach k. Warszawy.

Kapituła w składzie:

1. Marek Wawrzkiewicz, przewodniczący – poeta, krytyk, prezes Związku Literatów Polskich

2. Paweł Kuszczyński, członek – poeta, krytyk. prezes Oddziału ZLP w Poznaniu

3. Jerzy Beniamin Zimny, sekretarz – poeta i krytyk literacki.

po rozpatrzeniu zgłoszonych do konkursu 59 książek poetyckichpostanowiła przyznać tytuł Najlepszej Książki XXXVII Międzynarodowego Listopada Poetyckiego, tomikowi poezji pt.

Wiersze na kartki, autorstwa Agnieszki Tomczyszyn- Harasymowicz z Głuchołazów, wydanej przez Zaułek Wydawniczy Pomyłka w Szczecinie.

Ponadto, kapitula postanowiła wyróżnić następujące książki:

„Chwile siwienia”, Jerzego Fryckowskiego, z Dębnicy Kaszubskiej

„Kiedyś”, Tadeusza Zawadowskiego, ze Zduńskiej Woli.

Uzasadnienie:

Książka Agnieszki Tomczyszyn-Harasymowicz zaskakuje przemyślaną spójną kompozycją. Od początku do końca poetka konsekwentnie prowadzi tematy ujęte w sposób niekonwencjonalny,daleki od panującego koniunkturalizmu, kreuje swój świat wewnętrzny, świat uczuć, postrzegań - w konfrontacji z przeszłością nie wykraczając po za ramy realizmu.

Zaskakuje językiem świeżym, trafnym, w którym dominują odkrywcze skojarzenia faktów i obrazów z przeszłości wprowadzanych w przyszłość. Odmienne, osobne metafory sytuacyjne układają się jakby w filmowe kadry tworząc barwną dramatyczną opowieść podmiotu lirycznego, z którym bez trudu utożsamia się czytelnik. Jest to książka ważna, jest to książka uciekająca od utartych kanonów językowych, znakomicie wykreowana.

/-/ podpisy członków Kapituły

Józef, bohater najnowszego książki poetyckiej Cezarego Sikorskiego, to postać niejednoznaczna. Po części biblijny, a po części apokryficzny święty, przez całą swoją opowieść droczy się z nami, myli tropy i zmienia chronologię opowiadanych wydarzeń. Jest prostym cieślą, a jednocześnie zaskakuje filozoficzną wręcz zdolnością do porządkowania świata (wszak w młodości studiował filozofię). Jest sumiennym rzemieślnikiem, ale po pracy wieczorami rozkłada szeroko dłonie. (Skąd znamy ten gest? Jest on przecież typowy dla świętych). A świat Józefa jest czymś pomiędzy odkupieniem a dziesiątą plagą:

kulawa ta kosmogonia schyłku

świat powstaje siłą nawyku

nic nie pragnąc – nic zapowiada

(„cieśla józef patrzy na niebo”)

W grudniu 2013 roku rozstrzygnięty został Konkurs na Najlepszy Debiut Poetycki Roku 2013. Nagrodę zdobyła Karolina Kułakowska za książkę „Puste muzea”, wydaną przez Zaułek Wydawniczy POMYŁKA w Szczecinie.

Marek Wawrzkiewicz debiutował w roku 1960 tomem wierszy „Malowane na piasku” i już sama ta data czyni go bliskim pokoleniu Orientacji Poetyckiej „Hybrydy”. Ale „instytucjonalnie” mniej był z tamtą grupą związany; chodził własnymi ścieżkami, wydeptał sobie ponad 30 książek, zbierał dobre recenzje... Do dziś realizuje się głównie jako poeta i tłumacz.

„15 listów” - Czy to są erotyki? Tak, ale niezupełnie... W główny ton nieustannie wdzierają się inne konteksty: samotność, ulotność szczęścia, nieosiągalność spełnień, rachunki sumienia, starość, choroba, niedołężność, niestałość wigoru i wigor niestałości, chimera kresu, maszkaron uciekającego czasu... Stary poeta z jednego wiersza mówi do swojej nieobecnej żony:Trzymamy się za ręce. Nasze stare dłonie / Jeszcze są ciepłe. To jest szary popiół, / Na ognisku, przy którym siedzieli wędrowcy / I odeszli przed chwilą w mrok czerwcowej nocy / I my też tam idziemy; choć jeszcze nie wiemy.

W tych piętnastu wierszach mocno bije w oczy także ich „drugie piętro”. To ich „wymiar egzystencjalny”. W tym wszystkim tłucze się wyrazisty „duch i spleen” istnienia. Miłość zderza się ze śmiercią, z niepojętym fiaskiem oczekiwań, z zagadką niespełnienia, z galopadą niepokojów, z rajem nie zawsze rajskim, a więc nie nadążającym za naszymi oczekiwaniami. Z tym zerwanym jabłkiem, po nadgryzieniu którego może otworzyć się piekło. Marek nie tylko wszedł w mistrzowskim stylu w „lirykę roli”, ale też w „lirykę intelektu”. Jego „casanoviana” ocierają się o jakiś zagadkowy smutek istnienia. To piękna nuta w tych wierszach. Wawrzkiewicz jest mistrzem nastrojów i pejzaży.

Znakomity layout (autorstwa Mateusza Osajdy), bogaty w różnego typu tła i „ozdobniki” nadaje tomowi walor bibliofilskiego cacuszka, natomiast drugą część książki wypełniają reprodukcje obrazów Krzysztofa Rapsy, malarza coraz bardziej znanego nie tylko w Polsce, ale i w świecie. W sumie otrzymaliśmy kolejny cymes edytorski Zaułka, który akurat tym wierszom wyjątkowo się należał.

Przyszło mi opowiedzieć o wyjątkowej książce, na której odbiór składają się trzy równoważne elementy: forma, obraz i tekst. Określić tę publikację przymiotnikiem „piękna”, to niewystarczające. Piękno jest pojęciem szerokim i w odniesieniu do tej książki wydaje się szczególnie nieprecyzyjnym. Spotykamy się  bowiem nie tylko i nie tyle z pozycją wydawniczą o wysokich walorach estetycznych (to możemy obserwować w wielu dziełach), ile ze zjawiskiem przenikania się różnych dziedzin sztuki, dynamicznym synkretyzmem, dzięki któremu, każdy z elementów publikacji zyskuje na wartości, jakby wzajemnie „podbijając” swoje notowania.

Redakcja: Bogdan Zdanowicz
Skład: Olga Raciborska
Opracowanie graficzne i ilustracyjne: Olga Raciborska
Posłowie: Joanna Mieszkowicz 
Druk: KAdruk Szczecin
ISBN 978-83-933592-2-6

Fotografie i fotomontaże: Rafał Babczyński
Skład, okładka i ilustracje: Mateusz Osajda
Korekta: Dorota Surdyk
Posłowie: Cezary Sikorski
Druk: Kadruk Szczecin
ISBN 978-83-933592-6-4

Ilustracje i opracowanie graficzne: Andrzej Sznejweis
Redakcja: Iza Fietkiewicz - Paszek
Druk - Kadruk, Szczecin
ISBN 978-83-933592-5-7

Ilustracje - Maciej Woltman                                                                             
Szczecin 2012, s. 119 
Skład oraz współpraca graficzna - Hanna Bajer
Fotografia na stronie 88 - Beata Patrycja Klary
Słowo wstępne - Karol Samsel
ISBN 978-83-933592-3-3

Autorzy - wiersze Karol Samsel, grafiki - Krzysztof Schodowski, Szczecin 2012, s.99

 

 

 Szczecin 2011. Opracowanie graficzne Agaty Kosmacz, format A 4, ss. 104

Szczecin 2011, arkusz poetycki w formacie B2, projekt graficzny Radka Wójcika

 Szczecin 2011, arkusz poetycki w formacie B2, projekt graficzny Agaty Kosmacz

 projekt graficzny i ilustracje Jarosława Wójcika, Szczecin 2011, format B 5, ss. 112

Szczecin 2011, arkusz poetycki w formacie B2, projekt graficzny Agaty Kosmacz

Monadologia stosowana to zapis inscenizacji fragmentów książki pod tym samym tytułem, w wykonaniu Mariana Dworakowskiego, aktora Teatru współczesnego w Szczecinie. Trajler płyty pt. Gdzieś poza obejrzeć można na YouTube: http://www.youtube.com/watch?v=cdOsft479UQ

 

   Monadologia stosowana to wypisy z Wielkiej Księgi Samotności. Tej, której nigdy nie pisze się samemu, bo samotność jest prawdziwa tylko wtedy, gdy obok - blisko - jest ktoś, kto każdym mimowolnym gestem i przypadkowym słowem – tylko ją pogłębia. Monadologia stosowana jest pisana we dwoje, we troje i tłumnie, bo w tłumie niszcząca odrębność jest szczególnie wyraźna. Jest to Księga Niedopasowania: słów do zdarzeń, pytań do odpowiedzi, marzeń do spełnień...

Poezja Aleksandry Słowik jest dojrzała jak spełniony owoc.  Tradycyjna przez jednoznaczną identyfikację
z kobiecą wrażliwością i nowoczesną przez czułość wobec dramatów kobiety współczesnej.

W Drodze z Daulis do Delf Cezary Sikorski próbuje odnaleźć w perspektywie światopoglądu starożytnego klasyczne dylematy  kultury nowożytnej. Czy można skonstruować hipotetyczny świat wolny od dylematów Kanta? Dla historyka idei, filozofa – rzecz niewykonalna. W poezji - możliwa.